AnySurfer home
u bent hier
  1. Home
  2. Documentatie
  3. Testen
  4. Testen met een screenreader

Testen met een screenreader

Laatst gewijzigd op

Wat is een screenreader?

Een screenreader is een software-hulpmiddel voor blinden en slechtzienden om een computer, tablet of smartphone te bedienen.

  • Met een synthetische stem leest een screenreader de tekst voor die op het scherm staat.
  • Die tekst kan ook in braille verschijnen op een brailleleesregel.
  • Een screenreader leest niet enkel de tekst maar benoemt ook de onderdelen, vb. OK (knop), Eigenschappen (dialoogvenster), Contact (link), Gebruikersnaam (invoerveld) enz.
  • Software die het scherm voorleest, dat klinkt simpel maar is het niet. Op het scherm staat tekst meestal in meerdere kolommen en wordt hij afgewisseld met afbeeldingen, links, formulieren en eventueel bewegende informatie. Dit artikel beschrijft hoe screenreaders erin slagen zoveel mogelijk informatie van het scherm voor te lezen.
  • De screenreader helpt ook bij het navigeren. Een blinde gebruikt geen muis en bestuurt de cursor met het toetsenbord. Besturingssystemen (Windows, MacOs, iOS, Android …) bieden standaard al veel toetscombinaties of aanraakgebaren, maar de screenreader voegt er daar nog veel aaan toe. Vb. met de letter h van kop naar kop springen of met twee vingers dubbeltikken om een telefoongesprek aan te nemen.
  • Blinden en slechtzienden hebben geen overzicht over het scherm. Dat probleem lost de screenreader niet op. Die leest enkel datgene voor waar de gebruiker de focus naartoe verplaatst. Ook die grote rode knop die rechts onderaan op het scherm "om aandacht schreeuwt" zal de screenreadergebruiker pas "ontdekken" als hij er toevallig langskomt.

Hoe testen met een screenreader?

Een website of app testen met een screenreader kan bepaalde toegankelijkheidsproblemen aan het licht brengen die anders moeilijk op te sporen zijn. Testen met een screenreader is noodzakelijk als je website ARIA gebruikt. Bij het testen van de toegankelijkheid van mobiele apps is de screenreadertest ook een noodzakelijk onderdeel.

Vergeet niet dat je aan de slag gaat met een hulpmiddel voor een specifieke doelgroep. Je moet je zo goed mogelijk inleven in die situatie:

  • Blinde computergebruikers werken nooit met een muis en doen alles met toetscombinaties. Om een correcte test uit te voeren, mag je dus geen muis gebruiken in combinatie met een screenreader.
  • Blinden en slechtzienden zien het scherm (of een deel daarvan) niet. Een screenreadergebruiker weet niet wat er verderop nog zal komen en krijgt niet altijd informatie als er iets verandert op het scherm. Dat gebrek aan overzicht is moeilijk in te beelden voor een tester die een screenreader gebruikt maar het scherm wel kan zien. Om een realistische test uit te voeren, zou je niet naar het scherm mogen kijken. Op mobiele apparaten kan je eenvoudig het scherm uitschakelen als de screenreader actief is: Schermgordijn bij iOS en Scherm dimmen bij Android.
  • Er zijn geen statistieken voor België over welke screenreaders het meest worden gebruikt. Het is dus moeilijk om te beslissen met welke screenreader(s) je moet testen om zo dicht mogelijk aan te sluiten bij de situatie van de gebruikers. Bij de smartphones en tablets zien we bij blinden wel een dominantie van iOS. Voor slechtzienden geldt dat minder.
  • Een screenreader is complexe software. Trek voldoende tijd uit om ermee te leren werken:
    • Sommige toetsaanslagen hebben een ander effect als de screenreader actief is.
    • Op apparaten met een aanraakscherm zijn de aanraakgebaren helemaal anders als de screenreader actief is.
    • Traditionele desktop-screenreaders hebben meerdere interactiemodi, bijvoorbeeld bij het invullen van een formulier. Dit artikel beschrijft drie verschillende interactiemodi. Je moet je hiervan bewust zijn als je een formulier of een widget test.

Je test met een screenreader om toegankelijkheidsproblemen op te sporen. Dan moet je ook goed weten wat voor gebruikers normaal gedrag is. Doe dus eerst ervaring op met een website of app waarvan je weet dat die prima toegankelijk is. Enkel met die ervaring kan je juiste conclusies trekken uit wat je hoort en mogelijke toegankelijkheidsproblemen vaststellen.

Desktop screenreaders

MacOS

Mac-gebruikers hoeven geen screenreader te installeren, want vanaf het Lion besturingssysteem is deze ingebouwd en heet VoiceOver. Druk op command+f5 en je computer begint te praten. Standaard praat hij Engels maar via de VoiceOver-instellingen kan je de Nederlandse stem Ellen activeren.

Windows

NVDA

Non Visual Desktop Access (NVDA) is een open source screenreader. Een donatie wordt erg op prijs gesteld. Bij de installatie kan je kiezen om een draagbare versie aan te maken. Je kan de screenreader dan starten vanaf een USB-stick of vanaf een map op je harde schijf zonder dat je iets moet installeren op je computer.

De Nederlandse stem die standaard bij NVDA zit, is van mindere kwaliteit. Voor een bescheiden bedrag kan je een pakket kwalitatieve stemmen kopen waaronder Vlaams en Nederlands.

JAWS

JAWS is een commerciële screenreader die je 40 minuten als demoversie kunt gebruiken. Daarna moet je de computer herstarten om er verder mee te kunnen werken. Download JAWS in verschillende talen. Kies een 32- of 64bit-versie overeenkomstig je besturingssysteem.

Merk op dat veel JAWS-gebruikers niet met de meest recente versie van de software werken omdat updates niet goedkoop zijn. Voor een realistische test zou je dus best ook een oudere versie moeten gebruiken.

Reacties

Reageer als eerste