Een toegankelijke overheid

Vandaag is het Global Accessibility Awareness Day. #GAAD voor Twitteraars onder jullie.

The purpose of the day is to get people talking, thinking and learning about digital (web, software, mobile, etc.) accessibility and users with different disabilities.

We richten onze aandacht vandaag op de overheid. Die gaat met volle gas voor digitale dienstverlening. Super! De digitale wereld kan toegankelijker zijn dan de fysieke wereld. Maar dat is die vandaag zeker niet.

De verschillende overheden in België delen onze wens voor een toegankelijkere overheid. Daar is geen twijfel over. Ze tekenden het verdrag inzake de rechten van personen met een handicap en er is de federale wet ter bestrijding van discriminatie. Maar ze pakken het niet effectief aan.

Een niet zo vruchtbaar verleden

Provincies maakten budget vrij voor website-audits van hun steden en gemeenten. De Vlaamse en Waalse overheid voor hun afdelingen. Net als het Brussels gewest en de Kanselarij van de Eerste Minister voor federale websites. Tientallen audits en rapporten met problemen en mogelijke oplossingen om die websites te verbeteren. Toch leidde dat niet altijd tot toegankelijkere websites. Omdat de verantwoordelijken niet om een audit vroegen. Het kwam van bovenaf. En het kwam na de bouw van hun website.

De Vlaamse regering besliste in 2004 dat al haar websites toegankelijk moeten zijn. Zowel bij aanbestedingen van de Vlaamse als de Federale overheid is het een verplichte vereiste in de technische specificaties. Maar er is geen controle, verplichting of beloning. Het project ToeWeb van de Vlaamse overheid richtte een stuurgroep op met een contactpersoon uit elk beleidsdomein. Ze boden opleiding aan en hielden de vinger aan de pols. Het project werd enkele jaren geleden op een waakvlammetje gezet.

Een onzekere toekomst

In het federale regeerakkoord staan twee zinnetjes die ons interesseren:

De overheid onderzoekt hoe ze samen met de Gemeenschappen en het middenveld de bevordering van e-inclusie kan intensifiëren, zowel op vlak van toegankelijkheid en toegang als op vlak van het gebruik van ICT in het dagelijkse leven.

Websites en digitale documenten zijn maximaal toegankelijk voor alle gebruikers, inclusief ouderen, kleurenblinden, slechtzienden en personen met een handicap.

We dachten dat dit concreet zou worden bij de lancering van Digital Belgium van minister De Croo, het actieplan dat de digitale langetermijnvisie voor ons land schetst en vertaalt in duidelijke ambities. Helaas geen woord over toegankelijkheid.

We duimen dat het wetsvoorstel webtoegankelijkheid het haalt. Bijna alle Europese lidstaten hebben nu al wetgeving op dit vlak. Wacht niet tot Europa het verplicht met regelgeving. Keur dit wetvoorstel nu goed.

Vlaanderen gaat radicaal digitaal. In de volgende 3 jaren gaat er 10 miljoen euro naar digitale dienstverlening, bovenop de nodige ICT-investeringen. Er is een nieuw agentschap Informatie Vlaanderen opgericht dat alles in goede banen moet leiden. Wij hopen dat minister Homans leert uit de ervaringen van het verleden en deze kans benut om een integraal toegankelijke dienstverlening op te zetten.

To-do lijst

Met regelgeving alleen creëer je geen toegankelijke dienstverlening. Wat moet er dan gebeuren om een grote organisatie zoals een overheid toegankelijk te maken?

1. Bewustmaken. Toegankelijkheidsvereisten botsen vaak op weerstand. Zonder sensibilisering op alle niveau's van de organisatie is die weerstand moeilijk te doorbreken.
2. Verantwoordelijkheid in de juiste handen Iedereen moet zijn steentje bijdragen maar leg de eindverantwoordelijkheid liever bij de techneuten dan bij een handicapgerelateerde dienst.
3. Kennis en vaardigheden. Maak toegankelijkheidsexperts van huidige werknemers of neem nieuwe mensen aan met bewezen ervaring. Eis en controleer de nodige vaardigheden van externe partijen die voor u werken.
4. Processen. Er is geen begin en eindpunt. Integreer toegankelijkheid in elke stap van elk proces. Enkel testen op het einde van de rit is onvoldoende.
5. Framework. Kies een toegankelijk framework of verbeter het huidige. Hergebruik zoveel mogelijk dezelfde componenten. Verbeter ze continu. Zet enkel stappen vooruit en nooit een stap terug.
   

Een goed voorbeeld is de Canadese overheid. Een blinde dame legde klacht neer omdat ze niet online voor de overheid kon solliciteren. Canada verloor de rechtszaak en werd verplicht om haar websites toegankelijk te maken. De Canadese overheid trainde 4000 developers en maakte 10 miljoen webpagina's toegankelijk op 15 maanden tijd. Hun advies:

• Get senior management buy-in either by carrot or stick.
• Choose the IT frameworks carefully
• Design for accessibility when the cement is wet
• Get the templates right
• Train your staff

Aan Federaal minister van Digitale Agenda Alexander De Croo,
aan Vlaams minister van Binnenlands Bestuur en Gelijke Kansen Liesbeth Homans,
aan Brussels staatssecretaris voor Informatica, Digitalisering en Gelijke Kansen Bianca Debaets,
aan Waals minister voor Digitale Zaken Jean-Claude Marcourt,

Maken we er samen werk van?